PROF. HANNA KRAUSS MD PHD
Dyrektor Instytutu Badań Prewencyjnych i dyrektor Szkoły Doktorskiej Uniwersytetu Kaliskiego im. Prezydenta S. Wojciechowskiego w Kaliszu.
Specjalista chorób dzieci. Przewodnicząca Poznańskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Fizjologicznego i członek Zarządu Głównego Towarzystwa. Współautorka ponad 370 publikacji naukowych i redaktor naukowy podręczników akademickich.
Główny kierunek działalności naukowo-badawczej skoncentrowany jest wokół zagadnień związanych z kontrolą metabolizmu energetycznego w warunkach fizjologicznych i patologicznych, oraz z wpływem wybranych hormonów regulujących łaknienie na rozwój dzieci.
EyeTech⁴
Abstract
Wprowadzenie : jaskra jest jedną z głównych przyczyn nieodwracalnej utraty wzroku na świecie. Charakteryzuje się uszkodzeniem nerwu wzrokowego, który jest odpowiedzialny za przekazywanie sygnałów wzrokowych z oka do mózgu. Choć zwiększone ciśnienie wewnątrzgałkowe (IOP) jest najczęściej uznawane za główny czynnik ryzyka, rola układu sercowo-naczyniowego w patogenezie jaskry jest postrzegana coraz częściej jako kluczowa. Układ sercowo-naczyniowy odpowiada za dostarczanie krwi, a tym samym tlenu i substancji odżywczych, do wszystkich tkanek organizmu, w tym do oka i nerwu wzrokowego. Prawidłowa perfuzja krwi do nerwu wzrokowego jest kluczowa dla jego prawidłowego funkcjonowania. Perfuzja krwi do nerwu wzrokowego zależy od ciśnienia perfuzyjnego oka (OPP), które jest różnicą między ciśnieniem tętniczym a ciśnieniem wewnątrzgałkowym. Wszelkie zaburzenia w OPP mogą prowadzić do niewystarczającej perfuzji i niedokrwienia nerwu wzrokowego, co może przyczyniać się do jego uszkodzenia.
Wpływ ciśnienia tętniczego:
– nadciśnienie tętnicze: przewlekle wysokie ciśnienie krwi może prowadzić do zmian w strukturze naczyń krwionośnych, takich jak pogrubienie ścian naczyń i miażdżyca, co może zmniejszać elastyczność naczyń i utrudniać prawidłowy przepływ krwi do nerwu wzrokowego. To z kolei może prowadzić do niedokrwienia nerwu wzrokowego.
– niedociśnienie tętnicze: niskie ciśnienie krwi może nie zapewniać wystarczającego przepływu krwi do nerwu wzrokowego, zwłaszcza w sytuacji, gdy ciśnienie wewnątrzgałkowe jest wysokie. To niedostateczne ukrwienie może przyczyniać się do uszkodzenia nerwu wzrokowego.
Autoregulacja przepływu krwi to mechanizm, który pozwala utrzymać stały przepływ krwi do nerwu wzrokowego pomimo wahań ciśnienia tętniczego. U pacjentów z jaskrą często obserwuje się zaburzenia autoregulacji, co może prowadzić do niestabilności w perfuzji nerwu wzrokowego i jego uszkodzenia.
Czynniki ryzyka związane z układem sercowo-naczyniowym:
– nagłe zmiany ciśnienia krwi mogą wpływać na OPP i perfuzję nerwu wzrokowego, zwiększając ryzyko uszkodzenia.
– zmiany miażdżycowe w naczyniach krwionośnych mogą utrudniać prawidłowy przepływ krwi do nerwu wzrokowego.
– zaburzenia rytmu serca, niewydolność serca i inne choroby serca mogą wpływać na ogólną perfuzję krwi i przyczyniać się do uszkodzenia nerwu wzrokowego.
Wpływ terapii sercowo-naczyniowych na jaskrę : leczenie chorób sercowo-naczyniowych może mieć wpływ na przebieg jaskry. Leki obniżające ciśnienie krwi, takie jak beta-blokery, mogą zmniejszać przepływ krwi do nerwu wzrokowego, podczas gdy inne terapie mogą poprawiać perfuzję i przeciwdziałać uszkodzeniom nerwu wzrokowego.
Wnioski : układ sercowo-naczyniowy odgrywa istotną rolę w patogenezie jaskry poprzez wpływ na perfuzję nerwu wzrokowego. Zaburzenia w krążeniu krwi, takie jak nadciśnienie, niedociśnienie, miażdżyca i inne czynniki zaburzające funkcje układu sercowo-naczyniowego, mogą przyczyniać się do rozwoju i progresji jaskry. Zrozumienie tych mechanizmów jest kluczowe dla opracowania skutecznych strategii prewencji i leczenia tej choroby.